باعنایت به اهمیت وضعیت سالمندی در جامعه ایثارگری دفتر مطالعات و پژوهش ها با همکاری پژوهشکده مهندسی وعلوم پزشکی جانبازان ومرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، و بیمه دی پنل سالمندی را با رویکرد آموزش محور، با حضور ریاست عالی سازمان واساتید صاحب نظر و پژوهشگران دانشگاه، در سالن شهید رسول زاده درتاریخ 8 خرداد ازساعت 8 صبح لغایت 11:30صبح برای معاونین و مدیران ستادی به صورت حضوری و برای مدیران استانی ، پزشکان ، روانشناسان و مددکاران به صورت وبینار با محور های زیر برگزار نمود. خاطر نشان می سازد در این پنل ریاست عالی بنیاد با مهم شمردن موضوع سالمندی در بنیاد هماهنگی بیشتر در خصوص ارائه خدمات وبررسی علمی سالمندان ایثارگر لزوم ایجاد مراکز مراقبت و نگهداری سالمندان را در اولویت امور برشمردند.
عناوین سخنرانی
مراقبت سالمندی و مراکز نگهداری دکتر احمد دلبری
افزایش طول عمر انسان ها و اضافه شدن جمعیت سالمندان یکی از دستاوردهای قرن ۲۱ بوده و سالخوردگی جمعیت پدیده ای است که برخی جوامع بشری با آن روبرو شده و یا خواهند شد. دوران سالمندی به سنین بالای ۶۰ سال اطلاق میگردد. ممکن است تغییرات سالمندی از سال‌ها قبل و از ۴۰ سالگی آغاز شود. نگرش ما به سالمندی اهمیت دارد. سالمندی، یک بیماری نیست بلکه یک پدیده طبیعی است. دوران سالمندی از لقاح شروع می‌شود و با مرگ پایان می‌یابد. براساس نظریات WHO این پدیده ناشی از بهبود شرایط بهداشتی است که منجر به پیشگیری از بیماری ها و در نهایت افزایش امید به زندگی شده است از اینرو سالمندی پدیده ای طبیعی است که با تغییرات فیزیولوژیک همراه است. روند این تغییرات در افراد مختلف یکسان است، اما سرعت ایجاد آن متفاوت است. از سالمندی نمی توان پیشگیری کرد، اما می توان با رعایت اصول صحیح در تمام دوران زندگی، سلامت جسمی و روحی خود را برای سالمندی حفظ کرد.براساس سرشماری سال 1395 مرکز آمار ایران، کشور ما 7 میلیون سالمند دارد که 9/28 درصد جمعیت را تشکیل میدهد و انتظار میرود تا سال 1430 این نسبت به 30 درصد کل جمعیت کشور برسد. ً همراه با مشکلات مختلفی است که جنبه های جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی را در برگرفته و با تحمیل هزینه های قابل توجهی همراه است. با سالمند شدن جمعیت، برنامه ریزی سالمندی معمولا و سیاست گذاری در جهت تغییر نقش سالمندان از افرادی وابسته به جمعیتی فعال از هر نظر، اجتناب ناپذیر است. در این راستا مراقبت دورهای سالمندان در کنار آموزش شیوه زندگی سالم می تواند با کاهش بار بیماری و افزایش امید به زندگی توأم با سلامت، به سالمندی سالم و فعال منجر شود. بدیهی است شما به عنوان ارائه دهنده خدمات سلامت، بیشترین نقش را در پیشبرد اهداف نظام سلامت خواهید داشت.
بنابراین سالخوردگی جمعیت در واقع یک موفقیت بهداشتی است که در صورت عدم برنامه ریزی مناسب، به یک چالش بزرگ تبدیل خواهد شد.
چالشهای سالمندی در ایثارگران نگاهی به( گذشته حال و آینده) دکتر بتول موسوی
چالش های سالمندی در ایثارگران: نگاهی به گذشته، حال و آینده
ارایه کننده: بتول موسوی MD,MPH متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی، پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان
قرن بیستم را می توان به عنوان دوره ای از پیشرفت فناوری و رشد اقتصادی وعلم و دانش توصیف کرد که در ابتدا با افزایش انفجاری و سپس با کاهش جمعیت همراه شد. با کاهش روند رشد جمعیت، جوامع با پدیده رشد افزایشی جمعیت سالمند مواجه می شود. بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان ملل، جمعیت سالمند جهان با ورود به قرن بیست و یک، بالغ بر 16.4 درصد خواهد شد. پیری جمعیت در حال حاضر در دنیا و هم در کشورهای در حال توسعه در دو محور تعداد سالمندان و نسبت جمعیتی سالمند در حال افزایش است. با نگاه دقیق تر به وضعیت پیری در جهان، واضح است که تفاوت های عمده ای در این زمینه در مناطق مختلف جهان وجود دارد. در همین حال، روند پیری در آسیا انتظار می رود که تا سال 2050 به سطح کشورهای توسعه یافته نزدیک شوند. آفریقا کمترین میزان سالمندی را در 2050 خواهد داشت. جمعیت سالمند در سال 2020 حدود 2/1 میلیارد و در 2050 دو برابر شده و بالای دو میلیارد خواهد رسید. تعداد سالمندان بالای 80 سال در سال 2050 بالغ بر 426 میلیون خواهد شد. در سال 2050 پیش بینی شده حدود دو سوم جمعیت بالای 60 سال در کشورهای کمتر توسعه یافته خواهند بود.
بنابراین تأمین و ارایه مراقبت از سالمندان یکی از چالش های اصلی برای آینده دولت ها خواهد شد. هم در گفتمان‌های سیاسی و هم در گفتمان‌های عمومی، سالمندان به عنوان موضوعاتی مطرح می‌شوند که با نیازها، خواسته‌های خاصی مرتبط هستند و باید مراقبت از آنها را سازمان‌دهی کرد. مراقبت از سالمندی بیشترین بودجه اختصاص یافته نسبت به کل هزینه مراقبت از سلامت در دولت ها خواهد بود. این تغییر جمعیتی، توجه محققین را برای انجام مطالعات بیش تر به خود جلب کرده است.
جمعیت جامعه ایثارگران متفاوت تر از جامعه ایران است (بالاتر بودن میانگین سنی ایثارگران). با شناخت ساختار جمعیتی امروز و اکنون ایثارگران و گذار سنی جمعیت در 10 و 20 سال آینده، امکان سیاست گذاری و برنامه ریزی دقیق تر برای این جامعه فراهم می شود. در این ارایه، پیش بینی تغييرات ساختار سنی 30 ساله در ایثارگران با نگاهی به گذشته، حال و آینده در دو محور تعداد و نسبت جمعیتی با تمرکز بر گروه سالمندی انجام شده است.
اختلالات شایع روان پزشکی در سالمندان دکتر مهشید فروغان
اختلالات شايع رواني در سالمندان
ارایه کننده : دكتر مهشيد فروغان متخصص اعصاب و روان
سلامت روان يكي از ابعاد مهم سلامت است كه سلامت كامل بدون آن مهيا نمي شود. اختلال روان به حالتي گفته مي شود كه در آن بروز تغييراتي در افكار، هيجان ها، و رفتار فرد ( يا تركيبي از آنها) به رنج و يا اختلال در عملكرد فردي، اجتماعي، خانوادگي، و شغلي مي انجامد. با نزديك شدن به دوره سالمندي و كاهش ظرفيت ذخيره دستگاه هاي بدن بروز و شيوع بيماري ها، خصوصا اختلالات روان، افزايش مي يابد. بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت در سال 2017 ميلادي، حدود 15% از افراد 60 سال يا بالاتر حداقل از يك نوع اختلال رواني رنج مي برند. اين رقم در ميان سالمندان مراجعه كننده به مراكز درماني و يا مقيم آسايشگاه ها و سراهاي سالمندي بيشتر است. ابتلا به اختلالات رواني خطر و نرخ ابتلا به ناتواني و معلوليت را افزايش مي دهد. آمار شيوع اختلالات رواني در سالمندان به دلايل مختلف متناقض است ولي ترديدي نيست كه اختلالات روان در اين گروه سني نيز درمان پذيرند. بنابراين تشخيص و درمان زودرس اين اختلالات مي تواند از درد و رنج سالمندان و خانواده هاي انان بكاهد. اختلالات روان در سالمندان را مي توان به دو دسته كلي اختلالات عصبي شناختي و اختلالات هيجاني تقسيم كرد. افسردگي و دمانس شايعترين اختلالات روان در دوره سالمندي هستند. بر آورد شده است كه حدود 40 ميليون سالمند در سراسر جهان مبتلا به دمانس هستند و نرخ شيوع جهاني آن 5-7% است. نرخ شيوع افسردگي در سالمندان حدود 10% تخمين زده شده است كه با افزايش سن بيشتر مي شود. عواملي از قبيل از دست دادن عزيزان، كوچك شدن شبكه اجتماعي، از دست دادن جايگاه اجتماعي، افت وضعيت اقتصادي، از دست دادن سلامتي و بروز ناتواني و وابستگي، و تغييرات ساختاري و كاركردي مغز در دوره سالمندي از عوامل خطر ابتلا به اختلالات روان محسوب مي شوند. مطالعات انجام شده در ايران بيانگر بيشتر بودن نرخ شيوع اين اختلالات در سالمندان ايراني است. اين يافته كه در مطالعات متعددي تكرار شده، بررسي و توجه بيشتر به پيشگيري، تشخيص، درمان، و توانبخشي اين بيماران را ايجاب مي كند.
الگوی تعاملی – اجتماعی سالمندان دکتر شیما سام
الگو های تعاملی – اجتماعی سالمندان ارایه کننده دکتر شیما سام دانشیار سلامت سالمندی
سالمندشدن جمعیت پدیده‌ای جهانشمول است. سالمندان ویژگیهای متفاوتی دارند که آنان را از یکدیگر متمایز می سازد لذا هر یک نیاز به نگاهی ویژه و اختصاصی دارند. این درحالیست که دوران سالمندی با بحرانهای اجتماعی گسترده ای مواجه است نظیر از دست دادن همسر، از دست دادن اعضای خانواده و دوستان نزدیک، ترک خانواده توسط فرزندان و آشیانه خالی، از دست دادن جامعه محلی و همسایگان، از دست دادن مراقبین سلامت غیررسمی، بازنشستگی و کاهش درآمد ، دستیابی به نقش های جدید اجتماعی و سازش با این نقش ها و در پی این چالش ها از دست دادن حمایت و سرمایه اجتماعی.
سالمندي دوره مهمي از زندگي است و توجه به مسائل و نيازهاي اين دوره بخصوص از نظر اجتماعي و روانشناختی اهميت فراواني دارد، زيرا مي‌توانند کيفيت زندگي سالمند را تحت الشعاع قرار دهند. این در حالیست که با تغییرات همه جانبه‌ای که در ساختار اجتماعی جوامع در سالهای اخیر صورت گرفته است بخصوص در نوع انسجام خانوادگی، عده زیادی از سالمندان در معرض ایزوله شدن اجتماعی، افت حمایتهای اجتماعی، کاهش سطح سرمایه اجتماعی و محدودیت روابط اجتماعی هستند که آنان را در معرض خطر احساس تنهایی قرار میدهد . متاسفانه بحران کنونی کووید-19 نیز این مشکل را دو چندان کرده است. در سالمندانی که بدلیل انزوای اجتماعی از حمایتهای عاطفی و اجتماعی کمتری برخوردارند احتمال بروز اختلالات روحی-روانی (بخصوص اضطراب و افسردگی)، اختلال شناختی، کاهش تاب آوری، خودکشی، الکلیسم، اعتیاد، کاهش دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی و در نتیجه کاهش سطح سلامت، بیماری¬های قلبی، وقوع و نیز تشدید بیماری‌های مزمن ( در پی کاهش چک آپهای دوره ای، کاهش دسترسی به دارو، عدم فعالیت، سوء تغذیه و یا کاهش حمایتهای عاطفی _ روانی _ اجتماعی و ...) ، کاهش کیفیت زندگی و رضایت از آن، افزایش سطح ناتوانی - معلولیت و در انتها بستری شدن در بیمارستان‌ها و مراکز نگهداری سالمندان و مرگ زودرس بیشتر است.
لذا توجه همه‌جانبه و نظام مند به این مهم ضروری به نظر می‌رسد. باید به آنان از طریق خانواده‌ها، مراقبین، داوطلبین و یا دولت حمایتهای روحی و اجتماعی مورد نیاز ارائه شود چرا که این گروه به شدت نیازمند آرامش و اطمینان‌بخشی هستند. استراتژی‌های متفاوت و ارزشمندی در جهت حفظ و ارتقاء روابط اجتماعی و به تبع آن توسعه سلامت روان سالمندان پیشنهاد شده است نظیر مشاوره‌های آنلاین و تلفنی، حمایت عاطفی- روانی افرادی که در استرس و اضطراب به‌سر می‌برند، آموزش تکنولوژی‌های ارتباطی رایج، ارایه حمایت اجتماعی -مالی و ابزاری، قوی ساختن شبکه‌های اجتماعی، چت ویدیویی، توصیه به انجام فعالیت‌های شغلی داوطلبانه، پایبندی به فعالیت‌های روتین زندگی، تشویق به انجام رفتارهای بهداشتی ارتقاء دهنده سلامت و سبک زندگی سالم، بهداشت و درمان از راه دور Telehealth، ایجاد خط مشاوره helpline، بهبود وضعیت سلامت جسمی نظیر سلامت حواس، ارائه مداخلات درمانی - رفتاری جهت افزایش اعتماد به نفس سالمندان و مراقبین آنان (نظیر آموزش مهارتهای حل مسئله، راهکارهای افزایش حس جمعی، معنوی و مذهبی). برخی از سیاستگذاری‌های بهداشتی پیشنهادی عبارتند از: اختصاص دادن منابع و خدمات بهداشتی مورد نیاز، موجود بودن و در دسترس قراردادن منابع و خدمات ضروری نظیر مشاوره اجتماعی و روان تلفنی، ارتقاء سواد دیجیتالی و ارتباطات مجازی، بکارگیری الگوی بانک زمان، توسعه روابط بین نسلی و کاهش شکاف نسلی، پیشگیری از بازنشستگی اجباری، و توسعه مشارکت های اجتماعی و محلی سالمندان.
بیمه و سالمندی دکتر سجاد رامندی
بیمه و سالمندی ارایه کننده دکتر سجاد رامندی متخصص اقتصاد سلامت
سالمندی و هزینه‌هاآن در ایران، سبب افزایش جمعیت سالمند ایران در بلندمدت منجر به افزایش هزینه‌های سلامت میگردد. یک درصد افزایش در شاخص سالمندی منجر به 37 درصد افزایش در هزینه‌های سلامت (بررسی اثر سالمندی جمعیت بر هزینه‌های سلامت با رویکرد سیاست‌های کلی جمعیت؛ بهمن 1400). تأثیر مثبت و معنادار رشد متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه، شاخص قیمت در بخش بهداشت و درمان و شهرنشینی بر سهم هزینه‌های سلامت در تولید ناخالص داخلی
سالمندی و بیمه 1- مزایای استفاده از بیمه درمان پایه برای سالمندان2- افزایش استفاده از خدمات و مراقبت‌های بهداشتی3-چالشهای استفاده از بیمه درمان پایه در ایران برای سالمندان 4-فقدان پوشش برخی خدمات درمان ضروری5- عدم امکان استفاده بیمه‌شدگان از بیشتر امکانات درمانی 6-سهم بالای پرداخت هزینه درمان توسط بیمه‌شدگان7-کیفیت به نسبت پایین خدمات بیمه پایه از لحاظ زمان انتظار و خدمات ارائه شدهبیمه درمان مکمل با توزیع احتمالی خسارت بین افراد بیمه شده، هزینه‌های بیماری را بین تعداد زیادی از افراد تقسیم کرده و علاوه بر کاهش بار هزینه‌های بیماران، اطمینان خاطر را برای همه بیمه‌شدگان فراهم میکند.
کاهش شمار پرداخت کنندگان مالیات- کاهش درآمد دولت
کاهش تولیدات داخلی- کاهش صادرات محصولات صنعتی
کاهش شمار پرداخت کنندگان حق بیمه
کاهش درآمد صندوق ها
افزایش واردات- افزایش بدهی های خارجی- کاهش ذخایر ارزی
افزایش کسری تراز پرداخت ها
افزایش افراد سالمند نیازمند حمایت- افزایش مراقبت پزشکی (افزایش هزینه درمان)
افزایش مراقبت های حمایتی (افزایش هزینه سازمان‌های حمایتی)
افزایش بار مالی صندوق ها بروز بحران مالی در صندوق ها ،ضرورت تعدیل برنامه های حمایتی ، بروز نارضایتی در بیمه شدگان ، بروز ناراحتی های اجتماعی و سیاسی
فن آوری های کمکی در توانبخشی ایثارگران سالمند مهندس مصطفی علامی
فناوری های کمکی در توانبخشی ایثارگران سالمند
ارایه کننده: مهندس مصطفی اعلامی متخصص فن آوری های کمکی
سالمندی، به عنوان بخشی از شرایط انسانی، پیچیده، پویا، چند بعدی و مقایسه‌ای است. جوامع سالمند با این واقعیت روبرو هستند که افراد بیشتری در زندگی روزمره به کمک و حمایت نیاز دارند. فناوری های کمکی نقش مهمی در بیشتر ماندن سالمندان در خانه های خود و ارایه خدمات مراقبت در خانه های سالمندان ایفا می کنند و با طولانی تر و ایمن تر کردن زندگی مستقل در خانه و تسهیل خدمات سالمند محور، موجب بهبود کیفیت زندگی ایشان می شود. احساس امنیت و استقلال در خانه یکی از مزایای بالقوه فناوری کمکی است. پایداری یک جامعه سالمند بستگی به ایجاد محیط‌های فناورانه اثربخش، از جمله فناوری کمکی و طراحی فراگیر، برای زندگی نوآورانه و مستقل و مشارکت اجتماعی سالمندان در هر وضعیت سلامت، آسایش و ایمنی دارد. ژروتکنولوژی یا فناوری های کمکی سالمندی به عنوان زیرمجموعه فناوری سلامت، سالمند شناسی و فناوری را ترکیب می کند و به تطبیق محیط های تکنولوژیکی با سلامت، مسکن، تحرک، ارتباطات، اوقات فراغت و کار افراد سالمند می پردازد.
فناوری کمکی سالمندی به طیف گستردهای از وسایل، خدمات، استراتژیها و اعمالی که در جهت رفع مسائل پیشروی سالمندان و افزایش، حفظ یا بهبود قابلیتهای عملکردی ایشان، مورد استفاده قرار میگیرند، اطلاق میگردد. خدمات فناوری کمکی سالمندی عبارتند از هرگونه خدمتی که مستقیماً به یک فرد سالمند در انتخاب، دستیابی و یا استفاده از فناوری، کمک نماید. خدماتی چون: ارزیابی نیازها و مهارت، تامین فناوری های کمکی، انتخاب، طراحی، اصلاح و ساختن سامانه های فناوری کمکی و هماهنگ ساختن خدمات مذکور با سایر درمان ها. طبقه‌بندی‌های متعددی از فناوری های کمکی سالمندی ارایه شده است. در یک طبقه بندی، این فناوری ها در نه گروه اصلی متمایز می شوندکه عبارتند از: سلامتی، تحصیلات، ارتباط بین فردی، ایمنی، تحرک، مراقبت، اوقات فراغت، مسکن و قابلیت دسترسی دیجیتال.
نیاز به ارائه مراقبت از سالمندان ایثارگر و فراهم نمودن فرصت‌های زندگی مستقل برای ایشان، وجود آسیب ها و اختلالات متفاوت قبلی در ایشان مانند قطع اندام ها، آسیب های سیستم های اعصاب مرکزی و محیطی، اختلالات بینایی و شنوایی و غیره و از سویی دیگر پراکندگی جغرافیایی ایشان در سطح کشور، ضرورت پرداختن عمیق تر به فناوری های کمکی سالمندی را در بنیاد شهید و امور ایثارگران آشکار می نماید.
دفتر مطالعات و پژوهش های بنیاد شهید و امور ایثارگران و پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان
